Mang thai và sức khỏe răng miệng
Tôi đang mang thai và lo lắng về sức khỏe răng miệng của mình.
Mang thai là giai đoạn đặc biệt, khi bạn cần chăm sóc bản thân chu đáo hơn để đảm bảo thai kỳ khỏe mạnh và chuẩn bị tốt cho hành trình làm mẹ. Sức khỏe răng miệng lúc này quan trọng hơn bao giờ hết. Nếu bạn có nền tảng răng miệng tốt trước đó, khả năng gặp vấn đề sẽ thấp. Tuy nhiên, nếu đang có bệnh lý chưa điều trị, bạn nên đến nha sĩ càng sớm càng tốt. Dù bạn đang ở tình trạng nào, đây vẫn là thời điểm lý tưởng để khám răng nhằm đảm bảo rằng các vấn đề răng miệng sẽ không ảnh hưởng đến thai kỳ của bạn.
NHỮNG VẤN ĐỂ RĂNG MIỆNG THƯỜNG GẶP KHI MANG THAI
Thay đổi ở nướu – Viêm nướu thai kỳ
Vấn đề phổ biến nhất trong thai kỳ là tình trạng nướu nhạy cảm hơn bình thường, phản ứng mạnh hơn với mảng bám. Nhiều phụ nữ nhận thấy nướu trở nên đỏ sẫm, dễ chảy máu khi chải răng nhẹ – được gọi là viêm nướu thai kỳ. Tình trạng này thường bắt đầu từ tuần thứ 8, cao điểm ở tháng thứ 8 và kết thúc sau khi sinh.
Hình minh họa: Nướu bình thường có màu hồng nhạt. Nướu viêm có màu đỏ, sưng và dễ chảy máu.
Nguyên nhân xuất hiện?
Thay đổi nội tiết và hệ miễn dịch khiến nướu phản ứng mạnh hơn với vi khuẩn trong mảng bám. Dù bạn có duy trì vệ sinh răng miệng tốt, chỉ một lượng nhỏ mảng bám cũng có thể gây viêm nướu khi mang thai.
Dấu hiệu cảnh báo?
Nướu đỏ, sưng, dễ chảy máu khi chải răng nhẹ. Cảm giác đau hoặc nhạy cảm ở nướu. Có máu khi súc miệng hoặc nhổ kem đánh răng.
Thay đổi ở nướu – U hạt thai kỳ
Một số phụ nữ xuất hiện u nhỏ hoặc sưng ở nướu, thường vào tam cá nguyệt thứ hai. Tình trạng này khá hiếm, chỉ gặp ở dưới 10% phụ nữ mang thai, thường bị hiểu nhầm là “u thai kỳ” nhưng thực chất không phải ung thư và không nguy hiểm – chỉ gây mất thẩm mỹ hoặc khó chịu.
Hình minh họa: Pregnancy Granuloma
Nguyên nhân xuất hiện?
Chưa rõ hoàn toàn, nhưng có thể liên quan đến nội tiết tố, miễn dịch thay đổi, vệ sinh răng miệng kém hoặc virus.
Dấu hiệu nhận biết?
Khối sưng nhỏ gần viền nướu, thường ở hàm trên. Chảy máu khi chải răng. Không đau, phát triển chậm
Thay đổi ở răng – Mòn men răng
Mòn men răng là tình trạng men răng – lớp ngoài cùng rất cứng của răng – bị axit tấn công và làm mềm đi. Khi đã bị làm mềm, bề mặt men trở nên dễ bị mài mòn bởi lực chải răng hay nhai, khiến răng như bị “tan chảy” dần theo thời gian. Nếu được chăm sóc đúng cách, bề mặt men mềm có thể được tái khoáng hóa nhờ khoáng chất trong nước bọt và fluor có trong kem đánh răng hoặc nước súc miệng. Tình trạng mòn men răng ngày càng phổ biến trong cộng đồng, và nguy cơ càng cao hơn trong thai kỳ.
Hình minh họa: Răng bị mòn thường có bề mặt mất độ bóng, ngả vàng và dần nhỏ lại do men răng bị hòa tan.
Nguyên nhân xuất hiện?
Mòn men thường do hai nguồn axit chính. Axit từ dạ dày – Thường gặp ở phụ nữ bị ốm nghén nặng kèm theo nôn mửa thường xuyên, khiến axit trào ngược từ dạ dày lên miệng. Axit từ thực phẩm và đồ uống – Ngay cả những loại được xem là “lành mạnh” như trái cây tươi, nước ép trái cây, nước ngọt có gas… đều chứa nhiều axit. Khi vào khoang miệng, những axit này tấn công men răng, khiến men bị mềm và dễ bị mài mòn.
Dấu hiệu cảnh báo?
Cảm giác ê buốt nhẹ khi uống nước nóng/lạnh, hít khí lạnh, hoặc đánh răng bằng nước lạnh vào mùa đông. Răng mất độ bóng, trở nên xỉn màu, trông kém sáng. Răng chuyển sang màu vàng đậm hơn, đặc biệt là răng cửa. Trong trường hợp nghiêm trọng, hình dáng răng thay đổi, trở nên ngắn lại với các cạnh răng mỏng, dễ sứt mẻ.
HƯỚNG DẪN CHĂM SÓC RĂNG MIỆNG MỘT CÁCH TỐT NHẤT TRONG THAI KỲ:
Khám răng càng sớm càng tốt.
Hãy đặt lịch khám răng càng sớm càng tốt và trao đổi với nha sĩ hoặc chuyên viên vệ sinh răng miệng của bạn để nhận những lời khuyên phù hợp với tình trạng sức khỏe hiện tại. Việc chăm sóc răng miệng trong thai kỳ là hoàn toàn an toàn. Đội ngũ nha khoa sẽ sắp xếp thời điểm điều trị phù hợp nhất cho bạn và sẽ liên hệ với bác sĩ sản khoa nếu cần thiết.
Duy trì vệ sinh răng miệng thật tốt – sử dụng bàn chải chất lượng.
Chăm sóc toàn bộ răng và nướu:
Đánh răng thật kỹ, chải sạch toàn bộ các mặt răng và nướu bằng bàn chải có chất lượng tốt, thiết kế đặc biệt để làm sạch những khu vực khó tiếp cận – nơi mảng bám thường tích tụ, đặc biệt là viền nướu, dưới nướu và kẽ răng.
Hình minh họa: Bàn chải có đầu lông siêu nhọn có khả năng len sâu dưới nướu và kẽ răng tốt hơn so với loại đầu tròn thông thường.
Cầm bàn chải nghiêng góc 45 độ về phía viền nướu, nhẹ nhàng chải qua lại với các chuyển động ngắn, đảm bảo làm sạch đều tất cả các bề mặt của mọi chiếc răng. Việc đánh răng nên kéo dài khoảng 2 phút để đảm bảo hiệu quả. Hỏi thêm chuyên viên vệ sinh răng miệng để được hướng dẫn kỹ thuật phù hợp nhất với tình trạng răng của bạn.
Chăm sóc vùng kẽ răng:
Bàn chải thông thường không thể làm sạch hiệu quả các vùng giữa các răng – nơi bệnh lý nướu thường bắt đầu.
Hãy dùng bàn chải kẽ chuyên dụng (interdental brush) mỗi ngày để làm sạch từng kẽ răng. Nếu chọn đúng sản phẩm, việc này sẽ rất đơn giản và hiệu quả. Chỉ nha khoa cũng có thể sử dụng thay thế hoặc kết hợp, tuy nhiên thường khó thao tác hơn và không nhất thiết hiệu quả hơn bàn chải kẽ.
Chọn kem đánh răng phù hợp:
Dùng kem đánh răng chứa fluor hai lần mỗi ngày và chải răng tối thiểu 2 phút để fluor có thời gian bám vào men răng, giúp ngăn ngừa sâu răng. Nếu bạn có nguy cơ bị mòn men răng (ví dụ do ốm nghén nặng), nên chọn loại kem đánh răng dịu nhẹ, ít mài mòn và tránh các loại làm trắng vì chúng có thể gây mài mòn men răng đã bị yếu.
Chế độ ăn uống:
Hãy duy trì một chế độ ăn cân bằng và đầy đủ dưỡng chất trong suốt thai kỳ. Nếu bạn có xu hướng dùng nhiều thực phẩm hoặc đồ uống có tính axit như trái cây, nước ép, nước ngọt có gas, hãy báo với nha sĩ để được tư vấn cách giảm thiểu nguy cơ mòn men răng. Việc phải ăn vặt thường xuyên trong thai kỳ là điều dễ hiểu, tuy nhiên nếu bạn sử dụng các món ăn nhiều đường hoặc tinh bột như bánh ngọt, snack, bánh quy… như món ăn vặt (thay vì trong bữa ăn chính), nguy cơ sâu răng sẽ tăng cao. Trong suốt thai kỳ, chế độ ăn uống của bạn chắc chắn sẽ có những thay đổi – hãy trao đổi với nha sĩ để được tư vấn phù hợp.
Đừng quên!
Duy trì lịch khám răng định kỳ trong và sau thai kỳ
Thay bàn chải đánh răng mỗi 12 tuần (3 tháng/lần) và thay bàn chải kẽ mỗi 2 tuần
Chăm sóc tốt cho bản thân, đặc biệt là sức khỏe răng miệng, ngay cả sau khi sinh em bé
Đưa trẻ đến khám răng lần đầu trước sinh nhật 1 tuổi để tạo thói quen chăm sóc răng miệng ngay từ sớm
